คุณท้าวภัณฑสารนุรักษ์ หรือ เจ้าจอมเพิ่ม รัตนทัศนีย (ในรัชกาลที่๕) ตำแหน่งพระคลังในและเป็นกวีหญิงแห่งราชสำนักและเป็นผู้สร้างวัดเสมียนนารี ต่อจากมารดาของท่านคือท่านขำ ท่านเป็นธิดาขุนสมุทรสาคร(ยอด) และท่านขำ เสมียนพระคลังใน ท่านขำเป็นธิดาพระยาวิเศษภักดี เจ้าเมืองสงขลา คนที่ ๓ (เถี้ยนจ๋ง ณ สงขลา พ.ศ.๒๓๕๕๘-๒๓๖๐ สายสกุล "โรจนะหัสดิน") เจ้าจอมเพิ่ม เกิดเมื่อปีมะเส็ง พ.ศ. ๒๔๐๐ เมื่ออายุ ๕ ขวบ ได้เข้าถวายตัวเป็นข้าทูลละอองธุลีพระบาทในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้อยู่ในละครสำรับเล็ก ได้เป็นศิษย์ของคุณโต(แย้ม อิเหนา) ถึงพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่ออายุ ๑๗ ปี ทรงพระกรุณายกขึ้นเป็นเจ้าจอมอยู่งาน ได้รับพระราชทานเบี้ยหวัด ๒ ชั่ง ๑๐ ตำลึง และได้รับพระราชทานเงินกลางปีอีก ๕ ชั่ง ต่อมาได้รับพระราชทานหีบหมากกะไหล่ทอง และหีบหมากตราจุลจอมเกล้า พ.ศ. ๒๔๕๔ ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรให้เป็น ท้าวภัณฑสารนุรักษ์ ตำแหน่งพระคลังใน
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯทรงเล็งเห็นอุปนิสัยและความสามารถเฉพาะตัวของเจ้าจอมเพิ่ม ว่าเป็นคนใฝ่ความรู้ จึงโปรดให้พระยาศรีสุนทรโวหารเป็นครูสอนหนังสือ ตลอดจนสอนกาพย์กลอนโคลงฉันท์ให้ท่าน เปิดการสอนที่มุขกระสัน พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เรียนกันแบบติวเตอร์ ตัวต่อตัวตั้งแต่ ๑๐.๐๐ -๑๓.๐๐ น. ทุกวัน
วันหนึ่ง พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๕ เสด็จมาขณะที่คุณจอมกำลังเรียนลิลิตและกาพย์กลอนโคลงฉันท์อยู่ ทรงเห็นว่ามีฝีมือในเชิงกวีของท่านไม่เลวเลย พระยาศรีสุนทรโวหารก็กราบบังคมทูลว่า เจ้าจอมเพิ่มมี "หัว" ทางนี้ น่าจะเป็นกวีหญิงแห่งราชสำนักได้ จึงเป็นที่พอพระราชหฤทัยมาก เพราะพระองค์เองมีพระราชประสงค์จะมีคู่โต้เชิงกวี จึงพระราชทานเงิน ๓ ชั่งและหีบหมากกะไหล่ทองให้ เมื่อเรียนจนจบวิชาแล้ว พระเจ้าอยู่หัวก็โปรดให้เจ้าจอมเพิ่มได้ตามเสด็จไปตามที่ต่างๆ ได้มีโอกาสชมภูมิประเทศที่สวยงามเพื่อจะ " ฟัก" เป็นบทกวีในมันสมอง จึงโปรดเกล้าฯให้ตามเสด็จพระราชดำเนินทุกแห่ง ไม่ว่าใกล้หรือไกล เช่นคราวหนึ่งเสด็จอ่างศิลาและเขาสามมุก พระเจ้าอยู่หัวทรงม้า คุณจอมก็นั่งเกวียนตามเสด็จ
เจ้าจอมเพิ่มถึงแก่อนิจกรรม เมื่อวันที่ ๑๔ เมษายา พ.ศ. ๒๔๙๔ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลปัจจุบัน สิริอายุได้ ๙๔ ปี ท่านมีอายุยืนนานมากถึง ๖ แผ่นดิน http://ecurriculum.mv.ac.th/dhamma/dhammathai/watthai/bangkok/watsameinnaree.php.htm
อ่านบทความฉบับสมบูรณ์ได้ที่ http://th.wikipedia.org/wiki/ท้าวภัณฑสารนุรักษ์_(เจ้าจอมเพิ่ม_ในรัชกาลที่_5)
